Loon
Consumptiecheque (coronapremie) - 1. Algemene principes
Consumptiecheques van de “eerste generatie” en coronapremie
De eerste consumptiecheques werden in 2020 ingevoerd om de horeca-,
culturele- en sportsector en ook de kleine detailhandel te steunen na de lange
lockdown omwille van Covid-19
Werkgevers konden tot 31 december 2020 consumptiecheques toekennen om die
sectoren te ondersteunen. In sommige sectoren (onder andere
de zorg) kon de consumptiecheque tot 30 juni 2021 uitgereikt worden.
Deze consumptiecheques van de “eerste generatie” blijven geldig tot
31 december 2022 en kunnen uitgegeven worden bij dezelfde handelaars als de
consumptiecheques toegekend in het kader van de coronapremie.
De coronapremie toegekend onder de vorm van consumptiecheques
In 2021 werd beslist om bedrijven die ondanks de coronacrisis goede
resultaten haalden, een premie tot 500 euro netto kunnen
toekennen aan hun personeel. Die premie komt bovenop de loonnorm voor
2021-2022.
Deze coronapremie kan worden besteld vanaf 1 augustus 2021 onder de
vorm van consumptiecheques voor maximaal 500 euro bij een erkende
uitgever. Edenred, Monizze of Sodexo.
In deze fiche bespreken we in hoofdzaak de voorwaarden waaronder
consumptiecheques niet als loon beschouwd worden en dus vrijgesteld zijn van
socialezekerheidsbijdragen en belasting.
Voor het antwoord op enkele zeer praktische vragen in verband met de
consumptiecheques verwijzen we u naar de fiche “Consumptiecheque – 2. Praktische
vragen”.
Wat is de coronapremie?
Bedrijven of sectoren die ondanks de coronacrisis goede resultaten hebben
behaald, kunnen een coronapremie toekennen. In de regelgeving
wordt niet gedefinieerd wat er met “goede resultaten” wordt bedoeld. Dat kan
dus op sectoraal of bedrijfsniveau ingevuld worden.
Hoewel “premie” doet denken aan een cash bedrag, gaat het hier eigenlijk om
een cheque. Meer bepaald een opvolger van de
consumptiecheque, die men tot eind 2020 kon toekennen. Die
opvolger kan tot eind 2021 worden
toegekend.
Als werkgever bestelt u een cheque bij een erkende
uitgever. Uw werknemer kan die op zijn of haar beurt uitgeven
in een handelszaak naar keuze.
Welke termijnen moet worden nageleefd? Hoe lang is de coronapremie geldig?
De coronapremie is een populair voordeel bij de sectorale onderhandelingen
over de invulling van het interprofessioneel akkoord.
En net daar knelt het schoentje. De tijd om de coronapremie toe te kennen,
was voorheen heel beperkt. Op 31 december 2021 moesten werknemers hun
consumptiecheques immers in handen of op hun betaalkaart hebben staan. Omdat
het afronden van de sectorale akkoorden veel tijd in beslag heeft genomen,
bleek die deadline moeilijk haalbaar.
Daarom heeft de regering een akkoord bereikt waardoor de consumptiecheques
nog tot 31 maart 2022 aan de werknemers bezorgd kunnen
worden. De beslissing om de cheques toe te kennen,
moet nog altijd ten laatste op 31 december 2021 genomen worden[1].
Wat moet er ten laatste op 31 december 2021 gebeuren?
De beslissing om de coronapremie toe te kennen, moet ten
laatste op 31 december 2021 genomen worden. Het is dus niet mogelijk dat u als
werkgever, of de sociale partners in uw sector, in 2022 nog beslissen om nog
een coronapremie toe te kennen.
Het goede nieuws is wel dat de werknemers de coronapremie niet meer
effectief in handen moeten hebben in 2021.
Wat moet er ten laatste op 31 maart 2022
gebeuren?
Zodra de beslissing genomen is om een coronapremie toe te kennen, moet u
consumptiecheques bestellen.
De consumptiecheques kunt u nog in 2022 bestellen. Maar
bestel ze ook dan tijdig:
- Uw werknemers moeten de cheques ten laatste op 31 maart 2022 in handen
hebben als het om de papieren versie gaat ;
- Bestelt u elektronische consumptiecheques, dan moeten die
ook ten laatste op 31 maart 2022 op de kaart van uw werknemers staan.
De coronapremie moet wel opgenomen worden in de DmfA van het vierde
kwartaal van 2021. Daarnaast moet de premie ook nog vermeld worden
op een loonfiche in 2021 en op de individuele rekening van
2021.
Bent u klant bij ons sociaal secretariaat en voldoet de toekenning van de
coronapremie aan alle voorwaarden? Dan hoeft u zich geen zorgen te maken. Wij
verwerken de coronapremie voor u administratief correct in de DmfA-aangifte, de
loonfiche en de individuele rekening.
Geldigheidsduur
De coronapremie mag tot 31 december 2022 uitgegeven worden
bij handelaars die de consumptiecheques aanvaarden.
[1] Dit akkoord moet
nog geformaliseerd worden in een koninklijk besluit.
Welke producten en diensten kunnen aangekocht worden?
Sinds 1 augustus 2021 kunnen consumptiecheques ( van de eerste generatie en
coronapremies) bij de volgende handelaars uitgegeven worden:
- Kleinhandelszaken, met uitsluiting van e-commerce
- Horecazaken, met uitsluiting van leveringsdiensten
- Welnesscentra, met inbegrip van sauna’s, zonnebanken, jacuzzi’s,
stoomcabines en hammams
- Toeristische attracties (Paritair comité nr. 333)
- Bioscopen
- Andere inrichtingen die behoren tot de culturele sector (erkend,
goedgekeurd of gesubsidieerd door de bevoegde overheid)
- Bowlingzalen
- Zwembaden
- Fitnesscentra
- Sportverenigingen voor wie een federatie bestaat
- Schoonheidssalons, niet-medische pedicurezaken, nagelsalons, massagesalons,
kapperszaken en barbiers, tatoeage- en piercingsalons
- Rijscholen
Die lijst is een forse uitbreiding ten opzichte van de ‘oude’
consumptiecheques.
Komen bedrijfsleiders ook in aanmerking?
Bedrijfsleiders die
zelfstandigen
zijn, komen niet in aanmerking. De consumptiecheques die zij ontvangen, zijn
dus niet vrijgesteld.
Bedrijfsleiders die
werknemers zijn, komen wel op dezelfde manier en onder dezelfde voorwaarden als
andere werknemers in aanmerking voor de maatregel.
Wie kan consumptiecheques (coronapremie) op de markt brengen?
Consumptiecheques kunnen uitgegeven worden door een erkend uitgiftebedrijf.
De papieren consumptiecheques kunnen eventueel door een andere uitgever worden
uitgegeven.
Erkend uitgiftebedrijf
De werkgever kan contact opnemen met een onderneming die de cheques
uitgeeft, zoals bijvoorbeeld Edenred, Sodexo of Monizze.
Andere uitgever
Als er papieren consumptiecheques worden toegekend, kan de werkgever die
cheques ook zelf uitgeven of aankopen bij lokale handelaars.
In dat geval is het de werkgever (of de lokale handelaar) die de cheques
uitreikt. Hij is dan verantwoordelijk dat de volgende informatie op de cheques
vermeld wordt:
- de geldigheidsduur: de cheques zijn geldig tot 31 december
2022;
- de datum waarop de werkgever ze uitreikt aan de werknemer. De uiterste
datum van uitreiking van de coronapremie in de vorm van cheques is 31
maart 2022;
- de beperkte bestedingsmogelijkheden.
Moet de coronapremie als loon worden beschouwd?
Principe
De coronapremie wordt onder de vorm van consumptiechques toegekend. In
principe vormen die cheques loon dat onderworpen is aan
socialezekerheidsbijdragen en aan belasting. Enkel de consumptiecheques die aan
een aantal strikte voorwaarden voldoen, ontsnappen aan het
begrip loon.
Deze cheques ontsnappen dan ook aan de gewone (patronale en persoonlijke)
socialezekerheidsbijdragen en aan de belasting. De werkgever dient echter wel
een bijzondere RSZ-bijdrage van 16,50% te betalen iedere keer dat consumptiecheques
worden uitgekeerd of de elektronische consumptiechequerekening wordt
gecrediteerd.
Alle voorwaarden die wij hierna bespreken, gelden zowel op het
sociale als op het fiscale vlak.
Voorwaarden
Opdat hij niet als loon aangemerkt zou worden, moet de coronapremie onder de
vorm van consumptiecheques,, zowel de elektronische als de papieren
versie, tegelijkertijd aan de volgende voorwaarden
beantwoorden:
- de premie mag niet toegekend worden ter vervanging of omzetting van
loon, premies, voordelen in natura of enig ander voordeel of toeslag
waarop al dan niet socialezekerheidsbijdragen betaald moeten worden;
- de toekenning moet geregeld worden in een sectorale of ondernemings-cao. Als er
geen vakbondsafvaardiging is, of als het voor een categorie werknemers niet
gebruikelijk is om een cao af te sluiten, mag de premie ook via een individuele overeenkomst
worden toegekend;
- als de premie in de onderneming ook via een cao worden toegekend, mag het
bedrag dat via de individuele overeenkomst wordt
toegekend niet hoger liggen dan het bedrag dat in de cao wordt toegekend;
- per cheque is maximale nominale waarde 10 euro. Die maximale waarde moet in
de cao of de individuele overeenkomst vermeld worden;
- een werkgever mag in totaal maximaal 500 euro als
coronapremie onder de vorm van consumptiecheques toekennen voor eenzelfde
werknemer;
- de cheque mag niet geheel of gedeeltelijk tegen geld worden ingeruild;
- de consumptiecheque moet op naam van de werknemer
uitgereikt worden. Net zoals voor de overige cheques wordt die
voorwaarde geacht vervuld te zijn als het totale bedrag ervan vermeld staat op
de individuele rekening van de werknemer;
- de consumptiecheque moet een aantal verplichte vermeldingen. Dat is de
verantwoordelijkheid van het bedrijf dat de cheques uitreikt.
De volgende voorwaarden zijn enkel van toepassing op de coronapremie in de
vorm van elektronische consumptiecheques:
- het aantal elektronische consumptiecheques en het brutobedrag ervan worden
vermeld op de loonfiche van de werknemer;
- vóór het gebruik van de elektronische consumptiecheques kan de werknemer op
een eenvoudige manier het saldo en de
geldigheidsduurnagaan van de consumptiecheques die
hem werden toegekend en die nog niet gebruikt werden;
- net zoals voor papieren cheques, wordt de keuze voor
elektronische consumptiecheques geregeld via een cao
strong> op ondernemingsvlak, eventueel binnen het
kader van een sectorale cao. Als geen dergelijke overeenkomst kan worden
gesloten omdat er geen vakbondsafvaardiging is of als het om een
personeelscategorie gaat die gewoonlijk niet in een dergelijke overeenkomst
wordt bedoeld, dan wordt de keuze voor de elektronische consumptiecheques
geregeld door een individueel schriftelijk akkoord;
- de elektronische consumptiecheques mogen alleen ter beschikking worden
gesteld door een erkende uitgever;
- het gebruik van de elektronische consumptiecheques mag geen kosten
meebrengen voor de werknemer, behalve bij diefstal of
verliesonder voorwaarden die moeten worden vastgesteld door een cao op
het niveau van de sector of van de onderneming, of door het arbeidsreglement
wanneer de keuze voor de elektronische consumptiecheques door een individueel
schriftelijk akkoord wordt geregeld.
Opgelet, wanneer u ervoor kiest om een coronapremie toe te
kennen, moet u dit voordeel toekennen aan iedereen in uw
onderneming, ofwel aan een bepaalde afdeling (bijv. de
afdeling Sales). Het onderscheid arbeiders-bedienden is hierbij geen toegelaten
criterium, omdat het juridisch niet “objectief” is.
Wat gebeurt er bij overschrijding van de toegelaten
grenzen?
Als een van de bovengenoemde
maximumgrenzen wordt overschreden, geven de consumptiecheques geen recht op
belastingvrijstelling en worden ze volledig belast. Het gaat dus niet alleen om
het deel dat 10 euro per
cheque of 500 euro in totaal per werkgever overschrijdt.
Concreet zal een consumptiecheque met een nominale waarde van meer dan 10
euro of die wordt toegekend aan een werknemer die al consumptiecheques met een
totale waarde van 500 euro van dezelfde werkgever heeft ontvangen, worden
beschouwd als een voordeel van alle aard dat belastbaar is bij de werknemer.
Hetzelfde geldt wanneer in de cao of in de individuele overeenkomst geen
maximale nominale waarde per consumptiecheque wordt vermeld.
Twee voorbeelden
Voorbeeld
1
U geeft uw werknemer 60 consumptiecheques van 10 euro, dus in totaal 600
euro. In dat geval zijn de RSZ-bijdragen en de bedrijfsvoorheffing verschuldigd
over het totale bedrag van 600 euro (en niet alleen over de 100 euro die de
limiet overschrijden).
Voorbeeld
2
Een werknemer ontvangt 30 consumptiecheques van 10 euro van
u en 30 consumptiecheques van 10 euro van zijn andere
werkgever. Het totale bedrag van de ontvangen consumptiecheques (600
euro) vormt een vrijgesteld inkomen voor de werknemer. De limiet van 500 euro
per werkgever wordt niet overschreden.
Wat zijn de verplichte vermeldingen voor de papieren cheques?
Principe
De
papieren consumptiecheque moet:
- duidelijk aangeven dat hij slechts geldig is tot 31 december
2022;
- de uitreikingsdatum van de cheque vermelden. Hij zal
uitgereikt mogen worden tot 31 maart 2022;
- vermelden dat hij enkel gebruikt mag worden in bepaalde inrichtingen.
Sanctie
Als deze voorwaarden niet gerespecteerd worden zullen de cheques op sociaal
en fiscaal vlak als gewoon loon. U moet dan sociale bijdragen en
bedrijfsvoorheffing betalen op het toegekende bedrag.
Toekenning via collectieve arbeidsovereenkomst of schriftelijke individuele overeenkomst
Principe
Consumptiecheques moeten toegekend worden via een collectieve
arbeidsovereenkomst (CAO) of via een individuele overeenkomst. De uitreiking
van de cheques mag dus niet voortvloeien uit een mondeling akkoord of uit een
praktijk die de werknemer stilzwijgend aanvaard heeft. Een loutere vermelding
in het arbeidsreglement volstaat evenmin.
Collectieve arbeidsovereenkomst
De toekenning van de consumptiecheques moet vastgelegd zijn in een
collectieve arbeidsovereenkomst op sectoraal of op
ondernemingsniveau.
Individuele overeenkomst
In de ondernemingen waar geen ondernemings-cao gesloten kan worden bij
gebrek aan een syndicale afvaardiging of omdat het gaat om een
personeelscategorie waarvoor het sluiten van een collectieve
arbeidsovereenkomst niet de gewoonte is[1], mag de toekenning van de consumptiecheques geregeld
worden door een individuele overeenkomst. Deze overeenkomst
moet schriftelijk opgemaakt zijn voor elke werknemer afzonderlijk
(arbeidsovereenkomst of bijlage bij de overeenkomst).
Wanneer de consumptiecheques via een individuele overeenkomst worden
toegekend, mag het bedrag van de consumptiecheque niet hoger zijn
dan hetgeen door de collectieve overeenkomst in dezelfde onderneming
wordt toegekend.
Bovendien moeten, in geval er een individuele overeenkomst wordt gesloten,
de modaliteiten die van toepassing zijn in geval van verlies of diefstal van de
drager voor de elektronische consumptiecheques vermeld worden in het
arbeidsreglement.
Sanctie
Alle consumptiecheques toegekend buiten een collectieve arbeidsovereenkomst
of een schriftelijke individuele overeenkomst of krachtens een niet conforme
collectieve arbeidsovereenkomst of schriftelijke individuele overeenkomst
worden als loon beschouwd.
[1] Zoals het
kaderpersoneel bijvoorbeeld.
Aflevering op naam van de consumptiecheques
Principe
De consumptiecheque moet op naam van de werknemer worden afgeleverd.
Deze voorwaarde wordt geacht vervuld te zijn als de toekenning van de
maaltijdcheques en het volledige bedrag van de cheques op de
individuele rekening van de werknemer voorkomen,
overeenkomstig de reglementering betreffende het bijhouden van de sociale
documenten.
Sanctie
Alle consumptiecheques die worden toegekend zonder dat deze voorwaarde
vervuld is, worden als loon beschouwd, waarop socialezekerheidsbijdragen en
belasting verschuldigd zijn.
Mogelijkheid om het saldo van de elektronische consumptiecheques te kunnen nagaan
Vóór het gebruik van de elektronische consumptiecheques moet de werknemer
het saldo kunnen nagaan van de cheques die hem werden toegekend en die nog niet
gebruikt werden.
Alle consumptiecheques die worden toegekend zonder dat deze voorwaarde
vervuld is, worden als loon beschouwd, waarop socialezekerheidsbijdragen en
belasting verschuldigd zijn.
Kosteloos voor de werknemer
Principe
Het gebruik van de elektronische consumptiecheques mag geen kosten voor de
werknemer teweegbrengen.
Regels bij diefstal of verlies
In het geval van diefstal of verlies van de drager van de elektronische
consumptiecheques kunnen eventueel wel kosten aangerekend worden voor de
vervanging van deze drager, maar enkel wanneer de voorwaarden hieromtrent
vastgesteld zijn in een collectieve arbeidsovereenkomst op sectoraal of
ondernemingsvlak of in het arbeidsreglement wanneer de toekenning van de
elektronische consumptiecheques geregeld is bij individuele overeenkomst.
Ongeacht wat in de CAO of het arbeidsreglement vermeld wordt, mag de kost
van de vervangende drager nooit meer bedragen dan de waarde van één
maaltijdcheque als de onderneming maaltijdcheques toekent. Als de werkgever
geen maaltijdcheques toekent, mag de kost voor de vervanging van de drager niet
meer dan 5 euro bedragen.
Voor meer informatie over hoe het verlies of de diefstal van de drager wordt
opgelost, verwijzen we u naar de fiche “ Consumptiecheques – 2. Praktische
vragen” en meer bepaald naar de vraag “Wat moet de werknemer doen in geval van diefstal of
verlies van de drager van zijn elektronische consumptiecheques?”
Sanctie
Alle consumptiecheques die worden toegekend zonder dat deze voorwaarde
vervuld is, worden als loon beschouwd, waarop socialezekerheidsbijdragen en
belasting verschuldigd zijn.
Welke sanctie wordt opgelegd als deze voorwaarden niet zijn nageleefd?
Dan wordt de consumptiecheque zowel op sociaal (RSZ-bijdragen) als fiscaal
(bedrijfsvoorheffing) vlak beschouwd als loon.
De controle op welke kleinhandelszaken in aanmerking komen, ligt bij de
uitreiker van de cheque. Wees dus aandachtig als u zelf een papieren
consumptiecheque uitgeeft.
Wat zijn de belangrijkste wettelijke referenties?
- Artikel 19quinquies van het koninklijk besluit van 28 november 1969 zoals
gewijzigd door het KB van 21 juli 2021
- Artikels 57 tot 65 van de wet van 18 juli 2021 houdende tijdelijke
ondersteunings- maatregelen ten gevolge van de COVID-19-pandemie
- Circulaire C/2020/131 over de consumptiecheque